Sinem Altunay - Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) tarafından yayımlanan 2018-2024 yıllarına ait intihar istatistikleri, Türkiye genelinde ve özellikle Bolu ile Düzce illerinde intihar oranlarının endişe verici bir seyir izlediğini ortaya koydu. Veriler, intihar nedenleri, yöntemleri, cinsiyet ve yaş grupları gibi detaylı bilgiler sunarak toplumsal bir soruna ışık tutuyor.
TÜRKİYE GENELİNDE İNTİHAR ORANLARI YÜKSELİŞTE
TÜİK verilerine göre, Türkiye’de intihar sayısı 2018 yılında 3.342 iken, 2024 yılında bu sayı 4.460’a yükselerek %33’lük bir artış gösterdi. Kaba intihar hızı (yüz binde intihar oranı) da 2018’de 4,11’den 2024’te 5,22’ye çıktı. Bu artış, uzmanlar tarafından ekonomik sorunlar, sosyal stres faktörleri ve ruh sağlığı hizmetlerine erişimdeki eksikliklerle ilişkilendiriliyor.
CİNSİYETE GÖRE DAĞILIM: ERKEKLERDE YÜKSEK ORAN
İntihar vakalarının büyük çoğunluğu erkeklerde görülüyor. 2024’te intihar eden 4.460 kişinin 3.499’u (%78,5) erkek, 961’i (%21,5) ise kadın. Erkeklerde intihar oranı kadınlara kıyasla yaklaşık dört kat daha yüksek.
YAŞ GRUPLARINA GÖRE DAĞILIM: GENÇLER RİSK ALTINDA
2024 verilerine göre, intiharlar en çok 20-29 yaş aralığında yoğunlaşıyor. 20-24 yaş grubunda 584, 25-29 yaş grubunda ise 609 intihar vakası kaydedildi. Ancak, 15 yaş altı çocuklarda bile 77 intihar vakası rapor edilmesi, çocuk ve ergen ruh sağlığı konusunda acil önlem ihtiyacını ortaya koyuyor.
HASTALIK VE GEÇİM SIKINTISI ÖNDE
2024’te intiharların en yaygın nedeni “diğer” kategorisi (%36,8; 1.642 vaka) ve “bilinmeyen” (%21,8; 972 vaka) olarak kaydedildi. Belirgin nedenler arasında ise “hastalık” (1.123 vaka), “geçim zorluğu” (402 vaka) ve “aile geçimsizliği” (190 vaka) öne çıkıyor. Ekonomik sorunların intiharlar üzerindeki etkisi, özellikle son yıllarda artan geçim zorluklarıyla paralellik gösteriyor.
ASMA VE ATEŞLİ SİLAH EN SIK TERCİH EDİLENLER
İntihar yöntemlerinde “asarak intihar” (2.041 vaka) ve “ateşli silah kullanımı” (1.288 vaka) en sık kullanılan yöntemler. Yüksekten atlama (628 vaka) da dikkat çeken bir diğer yöntem.
BOLU’DA İNTİHAR SAYILARINDA DALGALANMA
Bolu, Türkiye geneline kıyasla daha düşük intihar oranlarına sahip olsa da, 2018-2024 döneminde intihar sayılarında dalgalanmalar gözlendi. 2018’de 11 olan intihar sayısı, 2022’de 19’a yükseldi ve 2024’te 16 olarak kaydedildi. Kaba intihar hızı ise 2018’de yüz binde 3,58 iken, 2024’te 4,91’e ulaştı.
*CİNSİYET DAĞILIMI: Bolu’da intiharlar ağırlıklı olarak erkeklerde görülüyor. 2024’te 16 intiharın 15’i erkek, sadece 1’i kadın tarafından gerçekleştirildi. Kadın intiharlarının düşük olması, uzmanlar tarafından sosyal yapı ve kültürel faktörlere bağlanıyor.
*YAŞ GRUPLARI: 2024’te Bolu’da intiharlar, 20-29 yaş grubunda (5 vaka) ve 50-54 yaş grubunda (3 vaka) yoğunlaştı. 15 yaş altı intihar vakası bildirilmedi, ancak 2023’te 1 vaka kaydedilmesi endişe yarattı.
*NEDENLER: Bolu’da 2024’te intiharların çoğu “bilinmeyen” (7 vaka) ve “diğer” (6 vaka) kategorilerinde yer aldı. Hastalık kaynaklı intiharlar (3 vaka) da dikkat çekti. Geçim zorluğu ve aile geçimsizliği gibi nedenler ise sınırlı sayıda rapor edildi.
*YÖNTEMLER: Bolu’da en yaygın intihar yöntemi “asarak” (7 vaka) ve “ateşli silah kullanımı” (5 vaka). Yüksekten atlama (3 vaka) da kullanılan yöntemler arasında.
DÜZCE’DE İNTİHAR ORANINDA BELİRGİN ARTIŞ
Düzce, 2018-2024 döneminde intihar oranlarında en dikkat çekici artışlardan birini yaşadı. 2018’de 15 olan intihar sayısı, 2024’te 27’ye yükselerek %80’lik bir artış gösterdi. Kaba intihar hızı da 2018’de yüz binde 3,92’den 2024’te 6,57’ye fırladı, bu oran Türkiye ortalamasını (5,22) geçti.
*CİNSİYET DAĞILIMI: Düzce’de 2024’te intihar eden 27 kişinin 21’i erkek, 6’sı kadın. Erkek intihar oranı kadınlara kıyasla 3,5 kat daha yüksek. Kadın intiharlarının artışı, özellikle son yıllarda dikkat çekiyor.
*YAŞ GRUPLARI: 2024’te Düzce’de intiharlar 20-29 yaş grubunda (9 vaka) ve 35-44 yaş grubunda (7 vaka) yoğunlaştı. 15 yaş altı intihar vakası bildirilmedi, ancak genç yaş gruplarındaki yüksek oranlar alarm veriyor.
*NEDENLER: Düzce’de 2024’te intiharların en yaygın nedenleri “diğer” (9 vaka), “hastalık” (8 vaka) ve “bilinmeyen” (6 vaka). Geçim zorluğu ve aile geçimsizliği gibi nedenler 2’şer vaka ile sınırlı kaldı.
*YÖNTEMLER: Düzce’de en sık kullanılan intihar yöntemleri “asarak” (12 vaka) ve “ateşli silah kullanımı” (11 vaka). Diğer yöntemler arasında suya atlama ve kimyevi madde kullanımı da yer aldı.
YAŞ GRUPLARINA GÖRE ÖLÜMLER: YAŞLI NÜFUS AĞIRLIKTA
TÜİK’in 2024 verilerine göre, Türkiye’de toplam 489.361 ölüm kaydedildi ve bu ölümler yaş gruplarına göre önemli farklılıklar gösterdi. Ölümlerin büyük çoğunluğu yaşlı nüfusta yoğunlaştı; 75 yaş ve üzeri grupta 246.980 ölüm (%50,4) rapor edildi. 65-69 yaş grubunda 38.224, 70-74 yaş grubunda ise 50.103 ölüm gerçekleşti. Genç nüfusta ise ölümler daha az; 15-19 yaş grubunda 2.918, 20-24 yaş grubunda 3.579 ölüm kaydedildi. Bolu’da 2.451 ölümün 1.495’i (%61) 75 yaş ve üzeri grupta, Düzce’de ise 2.615 ölümün 1.298’i (%49,6) bu yaş grubunda gerçekleşti. Çocuk ölümleri de dikkat çekti; Türkiye genelinde 0 yaşta 8.475, 1-4 yaş grubunda 1.951 ölüm bildirildi. Uzmanlar, yaşlı nüfustaki yüksek ölüm oranlarını kronik hastalıklarla, genç yaş gruplarındaki ölümleri ise kazalar ve intiharlarla ilişkilendiriyor.
ÖLÜM NEDENLERİNDE DOLAŞIM SİSTEMİ HASTALIKLARI VE TÜMÖRLER İLK SIRADA
TÜİK’in 2024 ölüm nedenleri verilerine göre, Türkiye’de ölümlerin en yaygın nedeni dolaşım sistemi hastalıkları (176.211 vaka, %36), bunu iyi ve kötü huylu tümörler (79.928 vaka, %16,3) ve solunum sistemi hastalıkları (73.301 vaka, %15) izledi. İntiharları da içeren dışsal yaralanma ve zehirlenmeler kategorisi 19.273 vakayla %3,9’luk bir paya sahip. Bolu’da 2.451 ölümün 903’ü (%36,8) dolaşım sistemi hastalıklarından, 297’si (%12,1) tümörlerden kaynaklandı. Düzce’de ise 2.615 ölümün 859’u (%32,8) dolaşım sistemi hastalıkları, 421’i (%16,1) tümörler nedeniyle gerçekleşti. COVID-19 kaynaklı ölümler 2024’te Türkiye’de sadece 200 vakaya düşerken, Bolu ve Düzce’de sırasıyla 1 ve 1 vaka bildirildi.
GENÇLER ARASINDA İNTİHAR ORANI YÜKSELİYOR
2024’te Türkiye’de intiharlar yaş gruplarına göre incelendiğinde, 20-29 yaş aralığı en yüksek risk grubunu oluşturdu; 20-24 yaşta 584, 25-29 yaşta 609 vaka kaydedildi. 15-19 yaş grubunda 396 intihar, 15 yaş altında ise 77 vaka rapor edilmesi, genç nüfusta ruh sağlığı sorunlarının ciddiyetini ortaya koydu. Bolu’da 16 intiharın 5’i 20-29 yaş grubunda, 3’ü 50-54 yaş grubunda gerçekleşti. Düzce’de ise 27 intiharın 9’u 20-29 yaş, 7’si 35-44 yaş grubunda yoğunlaştı. Yaşlı nüfusta (75+) Türkiye’de 158 intihar vakası görülürken, Bolu’da 2, Düzce’de ise bu yaş grubunda intihar bildirilmedi.
İNTİHARLAR GENEL ÖLÜMLER İÇİNDEKİ YERİNİ KORUYOR
TÜİK’in ölüm nedenleri verilerine göre, 2024’te Türkiye’de toplam 489.361 ölüm kaydedildi. İntiharlar, “dışsal yaralanma nedenleri ve zehirlenmeler” kategorisi altında yer alıyor ve bu kategori 19.273 vakayla toplam ölümlerin yaklaşık %3,9’unu oluşturuyor. Bolu’da bu oran %3,9 (96 vaka), Düzce’de ise %4,4 (116 vaka) seviyesinde. Kaba ölüm hızı açısından, Türkiye’de 2024’te binde 5,7 olan oran, Bolu’da binde 7,5, Düzce’de ise binde 6,4 olarak kaydedildi. Bolu’nun yüksek ölüm hızı, yaşlı nüfusun yoğunluğuna bağlanırken, Düzce’deki oranlar intihar artışıyla ilişkilendiriliyor.
