Sinem Altunay - Bolu Ticaret İl Müdürlüğü tarafından hazırlanan 2024 yılı “Esnaf ve Sanatkârlara İlişkin Temel Bilgi ve İstatistikler” raporu yayımlandı. Raporda, il genelinde esnaf ve sanatkârlara dair güncel sayısal veriler ile birlikte karşılaşılan sorunlar ve çözüm önerilerine yer verildi.
ESNAF SAYISINDA YÜZDE 3,28 ARTIŞ
31 Aralık 2024 itibarıyla Bolu genelinde toplam 10 bin 252 esnaf faaliyet gösteriyor. Bu sayı, 2023 yılına göre yüzde 3,28 oranında artış gösterdi. Geçtiğimiz yıl 9 bin 926 olan esnaf sayısı, bu yıl 326 kişilik bir artışla 10 binin üzerine çıktı. Artışta kadın girişimcilerin sayısındaki yükselişin etkili olduğu gözlemlendi. 2024 yılı itibarıyla Bolu’daki kadın esnaf sayısı 2 bin 79’a ulaşırken, erkek esnaf sayısı 7 bin 561 olarak kaydedildi.
AÇILAN İŞLETME SAYISI KAPANANLARI İKİ KAT AŞTI
Bolu Ticaret İl Müdürlüğü verilerine göre, 1 Ocak – 31 Aralık 2024 tarihleri arasında toplam 1.225 yeni esnaf işletmesi tescil edildi. Aynı dönemde ise 607 esnaf işletmesi faaliyetlerini sonlandırarak terkin işlemi yaptı. Açılan işletme sayısının kapanan işletmelere göre yaklaşık iki kat fazla olması, kentte girişimcilik eğiliminin sürdüğünü ve ekonomik canlılığın korunduğunu ortaya koydu.
İLÇELERE GÖRE ESNAF DAĞILIMI
Bolu’da faaliyet gösteren esnaf ve sanatkârların işlemleri, Ticaret İl Müdürlüğü koordinasyonunda yürütülüyor. Müdürlük, esnaf ve sanatkâr odalarının kuruluş, denetim ve işleyiş süreçlerinin yanı sıra yetki belgesi düzenleme ve iptal işlemlerini de sürdürüyor.
İl genelindeki esnaf işletmelerinin ilçelere göre dağılımı incelendiğinde, en fazla işletmenin merkez ilçede yer aldığı görülüyor. Merkezde 6 bin 526, Gerede’de bin 15, Göynük’te 765, Mudurnu’da 713, Mengen’de 536, Yeniçağa’da 406, Dörtdivan’da 164 ve Seben’de 127 esnaf işletmesi bulunuyor.
24 ESNAF ODASI FAALİYET GÖSTERİYOR
2024 yılı sonu itibarıyla Bolu’da 24 esnaf ve sanatkâr odası faaliyet gösteriyor. Bolu Ayakkabıcılar Esnaf Odası, Mudurnu Şoförler ve Otomobilciler Esnaf Odası, Seben Şoförler Esnaf ve Sanatkârlar Odası, Yeniçağa Şoförler Esnaf ve Sanatkârlar Odası gibi meslek odaları, sektörel temsil ve dayanışma bakımından önemli bir görev üstleniyor.
EN FAZLA TERCİH EDİLEN MESLEKLER
Yıl boyunca en fazla icra edilen mesleklerin başında şehirlerarası yük taşımacılığı, lokantacılık, yemek ve içecek sunum hizmetleri ile perakende gıda ticareti yer aldı. Bu meslek gruplarının yoğunluğu, ilin ekonomik yapısında hizmet ve ticaret sektörlerinin ağırlığını ortaya koydu.
FAİZ, ENERJİ MALİYETLERİ VE REKABET EN BÜYÜK SORUNLAR ARASINDA YER ALIYOR
Bolu Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği tarafından hazırlanan değerlendirme raporuna göre, 2024 yılında esnafın karşı karşıya kaldığı temel ekonomik sorunlar yüksek faiz oranları, artan enerji maliyetleri ve büyük zincir işletmelerle yaşanan rekabet baskısı olarak sıralandı. Elektrik ve doğalgaz faturalarının son iki yılda ciddi oranda yükseldiğine dikkat çekilirken, birçok küçük işletmenin bu giderleri karşılamakta zorlandığı ifade edildi.
Ayrıca, yüksek enflasyon ortamında krediye erişim maliyetlerinin artması, özellikle yeni iş kuran ya da işini büyütmek isteyen esnafın finansmana ulaşımını zorlaştırdı. Raporda, pek çok esnafın bankalardan kredi alamadığı ya da kısa vadeli, yüksek faizli kredilerle borçlanmak zorunda kaldığı belirtildi.
Rekabet koşulları ise özellikle küçük mahalle bakkalları, lokantalar ve perakendeciler açısından büyük zincir marketlerin yaygınlaşması nedeniyle ağırlaştı. Zincir mağazaların sunduğu indirimli ürünler karşısında rekabet etmekte zorlanan esnaflar, fiyat tutturmakta güçlük çektiklerini ve müşteri kaybettiklerini dile getirdi.
Tüm bu sorunlara karşılık olarak esnaf kesimi, devlet desteklerinin artırılmasını, enerji maliyetlerinde indirim sağlanmasını, KOSGEB gibi kurumlar aracılığıyla daha etkin ve kolay ulaşılabilir destek paketleri sunulmasını talep ediyor. Ayrıca, büyük işletmelere karşı küçük esnafın korunmasına yönelik yasal düzenlemelerin yapılması gerektiği vurgulanıyor.
ESNAF, KAMU KURUMLARINDAN FAİZSİZ KREDİ VE YAPISAL DESTEK BEKLİYOR
Esnaf ve sanatkârlar, ekonomik faaliyetlerini sürdürebilmek için kamu kurumları ve yerel yönetimlerden daha kapsayıcı ve uzun vadeli destekler talep ediyor. Özellikle son yıllarda artan maliyetler ve finansman zorlukları karşısında esnaf kesimi, en az iki yıl geri ödemesiz, sıfır faizli ve uzun vadeli kredi olanaklarının sağlanmasını istiyor.
Bolu Esnaf ve Sanatkârlar Odaları Birliği’nin görüşlerine göre, mevcut destekler yetersiz kalmakta, kredi başvurularında teminat ve kefil gibi şartlar küçük işletmelerin erişimini sınırlamaktadır. Bu nedenle, kredi ve hibe süreçlerinin esnetilmesi, bürokratik engellerin azaltılması ve yerel ölçekte daha hızlı erişilebilir teşvik mekanizmalarının kurulması önerilmektedir.
Öte yandan, 2024 yılında Esnaf ve Sanatkârlar Kredi Kefalet Kooperatifleri aracılığıyla kullanılan kredi limitleri artırılarak araç ve işyeri alımlarında 1 milyon 500 bin TL’ye, diğer ihtiyaçlarda ise 750 bin TL’ye çıkarılmıştır. Ancak esnaf temsilcileri, bu limitlerin yeterli olmakla birlikte daha yaygın ve kolay ulaşılabilir hale getirilmesi gerektiğini vurguluyor. Yerel yönetimlerin ise kira desteği, altyapı iyileştirmeleri ve kent merkezlerinde esnafa özel alan tahsisi gibi uygulamalarla esnafı destekleyici rolünü güçlendirmesi bekleniyor.
